۱: صد عرضه اولیه تا پایان امسال انجام می‌شود / سهام را به راحتی خرید و فروش نکنید
وزیر اقتصاد اظهار داشت: برنامه دولت و سازمان بورس این است که تا پایان امسال صد شرکت را در بازار عرضه اولیه داشته باشد و قطعا استقبال خوبی از این عرضه‌ها خواهد شد و سهامداران باید برای بهره‌مندی از این شرایط به خوبی عمل کنند.
فرهاد دژپسند در حاشیه جلسه هیات دولت با تاکید بر اینکه اگر مدافع سهامداران خرد و حقیقی هستیم باید از اظهارنظرهایی که در بازار اخلال ایجاد می‌کند به شدت خودداری کنیم گفت: این روزها برای سهامداران نگرانی‌هایی ایجاد شده منبی بر اینکه روند شاخص به صورت مستمر کاهنده باشد اما باید توجه داشته باشیم که یکی از عوامل امیدبخشی در بازار، برنامه‌های ما برای عرضه است.
وزیر اقتصاد از عرضه صد شرکت به صورت عرضه اولیه در بازار سرمایه خبر داد و گفت: برنامه دولت و سازمان بورس این است که تا پایان امسال صد شرکت را در بازار عرضه اولیه داشته باشد و قطعا استقبال خوبی از این عرضه‌ها خواهد شد و سهامداران باید برای بهره‌مندی از این شرایط به خوبی عمل کنند.
وی با تاکید بر اینکه اوراق تمام بازار سهام نیست گفت: بازار بدهی جزو دیگری از بازار سرمایه هستند و این گونه نیست که تمام بازار سرمایه اوراق بدهی باشد دولت از عوارق بدهی برای تامین مالی بودجه استفاده می‌کند و برنامه ما این است که عرضه‌ها و واگذاری‌ها را در بازار سرمایه انجام دهیم چرا که این بازار شفافیت بیشتری دارد و این در راستای تبیین اهمیت بازار سرمایه است.
دژپسند با توصیه به سهامداران اظهار د اشت: بازار سرمایه جزئی از اموال و سرمایه مردم است و نباید آن را به راحتی در معرض خرید و فروش قرار دهند همواره گفتم که مطالعه، مشاوره و معامله باید سرلوحه کار قرار بگیرد.
وی ادامه داد: خوشبختانه امروز بازار سرمایه بازارگردان دارد و از ۳۲۰ شرکت حاضر، حدود ۲۰۰ شرکت دارای بازارگردان هستند و ما امروز اوراق تبعی داریم که همه اینها باعث افزایش نقدشوندگی می‌شوند تا مردم بتوانند در صورت نیاز با سهولت سهام خود را به فروش برسانند.
وزیر اقتصاد با تاکید بر اینکه برنامه ما این است که نوسان در بازار سرمایه را به حداقل برسانیم گفت: در حال حاضر حواشی وجود دارد که آثار منفی بر بازار سرمایه می‌گذارد و ما این حواشی را به حداقل خواهیم رساند.
۲: سیگنال های مثبت به بازار ارز
حالا مقامات وزارت امور خارجه و بانک مرکزی از سیگنال‌های مثبتی خبر می‌دهند که برخی کشورها به ایران مخابره کرده‌اند. سیگنال هایی دال بر آزادسازی منابع بلوکه شده ایران .
در حالی که حسین سلاح ورزی نائب رئیس اتاق بازرگانی ایران میزان مطالبات ایران از کشورهای دیگر را در محدوده ۴۰ میلیارد دلار اعلام می‌کند، هنوز رقم دقیق و رسمی از سوی مقامات درباره این حجم از پول بلوکه شده اعلام نشده است.
با این حال به نظر می‌رسد با جابه‌جایی قدرت در امریکا و بازگشت مدافعان برجام به ساختار قدرت در این کشور، می‌توان امیدوار بود منابع بلوکه شده ایران در سایر کشورها آزاد شود.
کدام کشورها منابع ایران را بلوکه کرده‌اند؟
هر چند در ماه‌های اخیر بارها نام کره جنوبی به عنوان کشوری که منابع ارزی ایران را بلوکه کرده است بر سر زبان‌ها بوده اما کشورهای دیگری نیز اقدام به این کار کرده‌اند.
حمید حسینی دبیرکل اتاق بازرگانی ایران و عراق، می‌گوید: در کنار عراق و کره جنوبی، مقادیری از منابع ارزی ایران در کشورهای چون ترکیه و عمان و چین و امارات بلوکه شده است.وی این رقم را در کره جنوبی ۶میلیارد دلار، ترکیه کمی بیش از ۶میلیارد دلار، امارات حدود یک میلیارد دلار، عمان حدود ۵میلیارد دلار و چین بیش از این رقم‌ها اعلام کرده است.
به گفته حمید حسینی بسیاری از این کشورها با استناد به تحریم‌های امریکا و عدم پیوستن ایران به اف‌ای‌تی‌اف و قرار گرفتن در لیست سیاه آن نسبت به بلوکه کردن منابع اقدام کردند که البته قبل از شکست ترامپ، بانک مرکزی و وزارت امور خارجه نسبت به استیفای حقوق ایران اقدام و مذاکراتی را با این کشورها آغاز کردند. اشاره وی به اقدام صورت گرفته برای آزادسازی منابع ایران در عراق در سفر اخیر همتی به این کشور است.گزارش‌های رسمی دلالت بر آن دارد که توافق‌هایی در این خصوص حاصل شده است.اما آیا تغیرات کاخ سفید برای عادی شدن وضعیت ایران کافی است؟
پاسخ را باید از زبان احمد پورفلاح رئیس اتاق بازرگانی ایران و ایتالیا شنید. وی گفته است: سیاستگذاران و نخبگان ما بدانند که حتی اگر تحریم‌ها برداشته شود ولی نتوانیم ارتباط سوئیفت را برقرار کنیم و به برقرار کنیم وبه اف‌ای‌تی‌اف بپیوندیم، هیچ فایده‌ای نخواهد داشت. چون اگر نتوانیم پول را جابه‌جا کنیم، برداشتن تحریم‌ها چه سودی خواهد داشت؟
رئیس اتاق بازرگانی ایران و ایتالیا در مورد پول‌های بلوکه شده ایران در ایتالیا نیز اعلام کرد: «پول بلوکه شده ایران در ایتالیا به اندازه کشورهایی مثل چین، هند و عراق نیست ولی انتقال پول مقداری از محموله‌های آخر نفتی که به ایتالیا فروختیم امکانپذیر نبود، این رقم خیلی بالا نیست و فکر می‌کنم حداکثر ۴ تا ۵ میلیارد دلار باشد.»
در این شرایط اما به نظر می‌رسد زنجیر بحران‌سازی علیه ایران با تغییر ساختار قدرت امریکا پاره شده است چرا که فداحسین مالکی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اعلام کرد که کره جنوبی پس از مطرح شدن توافق ۲۵ ساله ایران و چین به تهران پیام داد و برای آزادی‌سازی پول‌های ایران اعلام آمادگی کرد.بر اساس این گزارش حالا با روی کار آمدن بایدن و سوگیری مثبت تیم اطراف وی نسبت به برجام به نظر می‌رسد فضای جهانی مستعد همکاری بیشتری با ایران است. ایران در دو سال اخیر با مواجهه با تحریم‌های شدید نفتی با کاهش قابل توجه درآمدهای ارزی روبه‌رو شد و بلوکه شدن منابع ایران در دیگر کشورها نیز فشاری سنگین را به بازار وارد کرد.
نوسان شدید در بازار ارز نشانه چیست؟
در حالی که شوک اولیه ناشی از شکست ترامپ در بازار ارز ایران احساس شد و قیمت‌ها تا محدوده ۲۲ هزار و ۸۰۰ تومان عقب نشست اما در ادامه، فعالان و دلالان بازار با مانور بر خط خبری ترامپ و امتناع وی از پیرش شکست، تلاش گسترده‌ای را برای بالا بردن قیمت ارز آغاز کردند.این چنین بود که قیمت ارز تا کانال ۲۷ هزار تومان پیشروی کرد و همین اتفاق بار دیگر سبب شد بسیاری از نوسان‌گیران هشدار همتی مبنی بر اینکه هر لحظه ممکن است اتفاقی در بازار ارز به قوع بپیوندد را به فراموشی بسپاردند.
سیگنال‌های مثبت
در این فضا می‌توان سیگنال‌های وارده به بازار ارز را مثبت ارزیابی کرد. سیگنال‌هایی که بر افزایش صادرات نفت و بازپس گیری بازارها در سال پیش رو و همچنین آزادسازی منابع ایران در ماه‌های یپش رو دلالت دارد وهر دو اتفاق زمینه را برای آرامش بازار مهیا خواهد کرد.در عین حال گزارش‌های رسیده بر عادی شدن وضعیت صادرات غیرنفتی نیز دلالت دارد و سختگیری‌های اعمال شده برای بازگرداندن ارز، می‌تواند تغذیه بازار ارز ایران را با بهبود مواجه نماید.
۳: سود سپرده بانک ها بالا رفت؟
پیگیریها نشان می‌دهد بانک‌های تجاری سقف سود سپرده‌های خود را به ۱۸ درصد رسانده‌اند و در این میان یک بانک و ۲ مؤسسه اعتباری هم سود ۲۰ درصد را برای سپرده مشتریان خود تعیین کرده‌اند.
بعد از نزول شدید نرخ سود در بازار بین بانکی به حدود ۱۰ درصد و کمتر مدیران عامل بانک‌ها در توافقی یکپارچه تصمیم به کاهش نرخ سود سپرده از ۱۸ درصد به ۱۵ درصد گرفتند.
با توجه به اینکه این تصمیم با آخرین مصوبه شورای پول و اعتبار در مرداد ماه سال ۹۶ مطابقت داشت و در آن مصوبه نرخ سود سپرده یکساله به ۱۵ درصد کاهش یافته بود، بانک مرکزی به طور تلویحی این اقدام را تایید کرد.
نرخ سود بازار بین بانکی چرا دوباره رشد کرد؟
از طرف دیگر دولت از خرداد ماه شروع به فروش اوراق بدهی به بانک‌ها کرد و بعد از مدتی علاوه بر بانک‌ها این اوراق را به سایر سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی هم عرضه کرد. از طرف دیگر فعالیت مشاغل و کسب و کارها به‌طور نسبی از سر گرفته شد و تقاضای پول و تسهیلات دوباره رشد کرد.
این مسائل باعث افزایش نرخ سود در بازار بین بانکی شده است به‌طوری که طبق اطلاعات به‌دست آمده نرخ سود در بین بانکی به بیش از ۱۹ درصد رسیده است.
در این شرایط به‌طور طبیعی نرخ سود در سطح ۱۵ یا ۱۶ درصد (نرخ ۱۶ درصد در جلسه ۲۴ تیر ماه شورای پول و اعتبار مصوب شد) باقی نمی‌ماند و بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد برخی بانک‌ها سود سپرده را در نرخ‌هایی بالاتر از مصوب شورای پول و اعتبار قرار دادهاند.
نرخ سود سپرده چراغ خاموش بالا رفت
پیگیریها نشان می‌دهد درحال‌حاضر بالاترین نرخ سود سپرده توسط یک بانک مشهور به تخلف و دو موسسه مالی اعتباری پرداخت می‌شود. این سه موسسه نرخ سود سپرده را در سطح ۲۰ درصد قرار دادهاند.
از طرف دیگر همه بانک‌های تجاری کشور برای سپرده‌های بالای ۱۰۰ میلیون تومان نرخ سود سپرده را به سطح ۱۸ درصد افزایش دادهاند.
این اقدام بانک‌ها ناقض مصوبه شورای پول و اعتبار است و قطعا تخلف محسوب می‌شود اما در شرایطی که نرخ تورم براساس اعلام مرکز آمار ایران معادل ۲۷.۲ درصد و تورم نقطه‌به‌نقطه به ۴۱.۱ درصد رسیده است، نمی‌توان نرخ سود سپرده را در سطح ۱۶ درصد نگه داشت. چنانکه در چنین شرایطی قطعا سپرده‌های بانکی به حرکت در آمده و بازارهای موازی را به شدت متاثر خواهد کرد.
رشد سپرده‌های کوتاه‌مدت ۲ برابر رشد سپرده‌های بلند مدت
براساس آمار متغیرهای پولی و بانکی حجم سپرده‌های جاری در یک سال منتهی به شهریور ماه امسال ۹۰ درصد افزایش یافته و نرخ رشد سپرده کوتاه‌مدت ۲ برابر رشد سپرده بلندمدت بوده است. طبق گزارش بانک مرکزی سپرده کوتاه مدت ۳۹.۲ درصد رشد داشته اما سپرده بلندمدت فقط ۱۸ درصد بوده است. رشد ۱۸ درصدی سپرده‌های بلندمدت در شرایطی بوده که در یک سال منتهی به شهریور ماه ۹۹ حجم نقدینگی ۳۶.۲ درصد رشد داشته است.
این پدیده نشان می‌دهد سیاست‌گذار پولی احتمالا برای کنترل نرخ رشد پول به‌گونه‌ای در نرخ‌های سود بانکی تجدید نظر خواهد کرد که سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت‌دار افزایش بیشتری نسبت به سپرده جاری داشته باشد و همچنین سپرده بلندمدت در مقایسه با سپرده کوتاه‌مدت از رشد بیشتری برخوردار شود.
برای تحقق این امر باید شورای پول و اعتبار با پذیرش نرخ‌های بالاتر سود سپرده (حدود ۲۰ درصد) وضعیت و ترکیب سپرده‌های بانکی را ساماندهی کرده و رشد شدید سپرده‌های جاری را تعدیل کند.
مخاطبان در سامانه فارس من با ثبت سوژه‌هایی چون نرخ سود سپرده‌های بانکی افزایش نیابد، کاهش سود بانکی مسیری در رونق تولید داخلی است، افزایش سود بانکی در شرایط فعلی چه توجیهی دارد؟ مخالف افزایش سود بانکی هستیم و در سال جهش تولید سود بانکی کاهش یابد خواستار افزایش نیافتن نرخ سود بانکی شده‌اند.
اغلب سوژه‌های ثبت شده ناظر به نگرانی سهامداران بورسی درباره اثر افزایش نرخ سود بر بازار سرمایه و کاهش ورودی سپرده‌های بانکی به بورس هستند.
۴: درآمدهای مالیاتی ۳۵ درصد بیشتر شد
معاون درآمدهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی با بیان اینکه درآمدهای مالیاتی هفت ماهه ابتدایی امسال در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته ۳۵ درصد افزایش یافته است، گفت: در مجموع در این مدت معادل ۱۰۵ هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی وصول شده است.
محمد مسیحی، درباره وضعیت درآمدهای مالیاتی تا هفت ماهه ابتدایی امسال، اظهار کرد: طی این مدت درآمدهای مالیاتی در مقایسه با مدت مشابه در سال گذشته با ۳۵ درصد رشد مواجه شده که در مجموع معادل ۱۰۵ هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی وصول شده است و از این میزان حدود ۶۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان به مالیات‌های مستقیم و ۳۸ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان دیگر هم مربوط به مالیات بر ارزش افزوده یا مالیات کالا و خدمات می‌شود.
وی افزود: علی رغم محدودیت‌هایی چون شیوع ویروس کرونا، تشدید تحریم‌ها و تاثیر این دو مورد بر کسب‌وکارها و از طرف دیگر کوتاه کردن فرایند دادرسی، اعمال دستورالعمل بخشودگی جرائم مالیاتی و افزایش توافق تمکین مالیات در مجموع درآمدهای ۳۵ درصد رشد داشته است که امیدواریم با وجود تحریم‌ها و تهدید ویروس کرونا این روند تا پایان سال ادامه داشته باشد.
افت درآمدهای مالیاتی از بورس در آبان ماه
در ادامه معاون سازمان مالیاتی گفت: با تعطیلی ۵۰ درصدی و اثرات کرونا بر فضای کسب‌وکار امکان تحقق ۱۰۰ درصدی درآمدهای مالیاتی سخت است اما تمام تلاش خود را میکنیم تا این اتفاق عملی شود.
مسیحی درباره وضعیت وصول درآمدهای مالیاتی از محل بورس توضیح داد: امسال در حوزه مالیات یکسری محدودیت‌ها چون کاهش ۹۵ درصدی عوارض خروج از کشور، تاخیر در وصول درآمدها به دلیل تمدید مهلت ارائه اظهارنامه‌ها، تعطیلی هیئتهای حل اختلاف مالیاتی وجود داشت که بدین منظور از بورس کمک گرفتیم.
وی در پایان سخنانش خاطرنشان کرد: در هفت ماهه ابتدای سال بالغ بر ۱۱ هزار میلیارد تومان از محل بورس درآمد کسب شد اما این روند از هفته اول آبان ماه به دلیل کاهش معاملات در این بازار بسیار کند شده به گونه‌ای که در ۲۰ روزه اول آبان تنها ۲۵۰ میلیارد تومان درآمدزایی از بورس داشته‌ایم و کاهش داشته است.
۵: تصمیمات جدید وزارت صمت برای بهبود فضای کسب و کار
معاون طرح و برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد: از همه فعالان بخش تولید و تجارت، صاحب نظران و تشکلهای بخش خصوصی خواسته ایم که گلوگاههای مرتبط با وزارتخانه را به ما اعلام نمایند.
به گزارش وزارت صمت، سعید زرندی در جلسه کارگروه بهبود فضای کسب و کار افزود: اصلاح فرآیندها و حذف رویه های مخل حوزه تولید و تجارت در راستای بهبود فضای کسب و کار در دستور کار قرار دارد.
وی گفت: شناسایی گلوگاههای وزارت صنعت، معدن و تجارت که منجر به کندی فعالیتها و بروز نارضایتی هایی در ذینفعان شده و رفع آنها را با جدیت دنبال خواهیم کرد.
وی افزود: در این خصوص از بسیاری از تشکل ها و فعالان این بخش درخواست کرده ایم موضوعات را منعکس نمایند.
معاون طرح و برنامه تصریح کرد: باید رویکردها و نگاه همه دستگاهها و نهادها به مقوله تولید تغییر اساسی و بنیادی کند و موضوع تسهیل فضای کسب و کار تولید به عنوان یک رسالت در سرفصل اقدامات خود قرار بگیرد.
وی در پایان گفت: دفتر امور اقتصادی و سیاستهای تجاری محوریت جمع بندی این موضوعات را برعهده دارد و از همگان دعوت می کنیم در صورت وجود نظرات در این زمینه؛ نظرات خود را برای این دفتر ارائه نماید.
