در شرایطی که سایه جنگ و بحران ناشی از تحولات اوکراین و آرایش نظامی روسیه و شناسایی و حمایت از “جمهوری های جدایی طلب”، اروپا را فرا گرفته و نگرانی های فراوانی نیز در خصوص فرآیند تامین انرژی این قاره که بخش مهمی از آن را روسیه تامین می‌کند، مردم و مسئولان اروپایی را آشفته کرده است، ششمین نشست مجمع تولید کنندگان و صادرکنندگان گاز طبیعی در دوحه قطر و با حضور جمهوری اسلامی ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر گاز طبیعی جهان برگزار شد.
اگرچه به دلایل خاص بخش اعظم تولیدات گاز طبیعی جمهوری اسلامی ایران بر اساس سیاست های ملی به مصرف داخلی اختصاص یافته است، لیکن در چشم‌انداز امنیت انرژی اروپا به عنوان اولویت اول این قاره، ذخایر عظیم گاز جمهوری اسلامی ایران را فرا روی تولید و صادرکنندگان گاز طبیعی قرار داده است و فرصت مناسبی را برای ایران در تنظیم مناسبات با اروپا و تامین کننده مطمئن انرژی ان فراهم کرده است.
فرصتی که از رهگذر عواقب و نتایج بحران اوکراین و به ویژه پس از تعلیق خط لوله گازی “نورد استریم ۲ ” توسط صدر اعظم آلمان در پاسخ به اقدام روسیه و همکاری های مسبوق به سابقه تهران – بروکسل می تواند شرایط مناسبی را در بستر ظرفیت گاز طبیعی جمهوری اسلامی ایران به مثابه محور آتی مناسبات کشور درچار چوب ” گاز طبیعی، ظرفیت ها و فرصت های پیش رو ” قرار دهد که اوضاع فعلی اروپا و همکاری های گذشته تهران – بروکسل، فضای همکاری‌های فیمابین را به گونه ای سامانه دهی نماید که نتیجه قهری آن جبران عقب ماندگی های سالهای فشار و تحریم بر صنعت نفت و گاز کشور شود.
یادآوری این نکته میتواند مفید باشد که در گذشته نه چندان دور و در چارچوب سیاست کلی تنوع بخشی به منابع تامین انرژی اروپا، جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از دارندگان ذخایر عظیم نفت و گاز جهان، هدف اصلی سیاست گذاران انرژی در اروپا تشخیص داده شده بود و اتفاقات و رخدادهای پس از نهایی شدن موافقتنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران و جامعه جهانی در تابستان سال ۱۳۹۴ و حضور همزمان کمیسرهای انرژی – سیاست خارجی و مهاجرت کمیسیون اروپایی برای اولین بار در جمهوری اسلامی ایران، بیان عملی تمایل و عینیت یافتن سیاست های انرژی اروپا، منعکس در “کتاب سفید” اروپا بود، با استقبال تهران برای عملیاتی شدن همکاری ها با بروکسل در بخش انرژی همراه گردید .
اگرچه رخدادهای سال های اخیر در روند مناسبات و گفتگوهای هسته‌ای و بدعهدیهای غرب و اروپا در اجرای تعهداتشان و شرایط داخلی کشور، مانع از تحقق کامل سرفصل ها و تعهدات جامعه بین المللی در اجرای مصوبات موافقتنامه هسته‌ای گردید، لیکن شرایط پس از اجلاس ششم سران کشورهای تولید کننده و صادر کننده گاز طبیعی جهان در دوحه قطر و آنچه در اروپای بحران زده و نگران فردای انرژی خود، برای کشور فراهم نموده، استفاده بهینه از این فرصت تاریخی است که ناظر بر این فرض است که خروج از پاره‌ای پیش ذهنیت‌های غیرکارشناسی و جناحی و نگاه واقع بینانه به منافع کشور در شرایط خاص کنونی که انتظار سرانجامی امیدوار کننده برای مردم ایران از مذاکرات وین در اذهان شکل گرفته، ضرورتی عینی و انکار ناپذیر است که اگر همانند بسیاری از فرصت های از دست رفته که پیش از این در کشور ناظر آن بوده‌ایم، از کنار آن با هوشیاری عبور کنیم، انرژی و گاز طبیعی امکان بسترسازی روابطی نوین و مبتنی بر منافع ملی و فراگیر برای همه طرف های ذینفع در این فرآیند را فراهم می سازد، بویژه آنکه با پیشرفت مذاکرات هسته ای و رفع تحریم ها سرمایه گذاری اروپا در صنعت گاز ایران با هدف صادرات آن به اروپا می تواند یکی از گزینه های اولویت دار برای تنوع بخشی در تامین و رفع نیاز گازی اروپا تلقی گردد .
*ابراهیم رحیم پور – عباس ملکی – علی آهنی – مرتضی بانک – علی نعمت اللهی – هاشمی گلپایگانی – مجتبی فدایی فرد- نوروزی – محمد طاهری – فرازی -جاوید قربان اوغلو – معظمی – امیر خلیلی – علایی – محمود صدری -جوادانصاری- قاسم محبعلی – نصرت الله تاجیک-ابوالقاسم دلفی-شریف خدایی-فرجی راد
