بازرگانان نیوز: خط لوله ترانس‌خزر پیشنهادی بود برای دور زدن روسیه و ایران جهت حمل گاز ترکمنستان از طریق دریای خزر به جمهوری آذربایجان و اتصال آن به خطوط لوله مسیر اروپا. این خط لوله پیشنهادی با ظرفیت فرضی انتقال ۳۰ میلیارد متر مکعب گاز در سال (۸۲ میلیون متر مکعب در روز) می‌تواند با متصل شدن به خط لوله قفقاز جنوبی، گاز را به ترکیه و از این کشور با اتصال به خط لوله طرح‌ریزی شده ناباکو به جنوب‌شرقی اروپا منتقل کند.
اقدامی که حتما برای ایران و البته روسیه تبعاتی به جهت محدودیت در بازار گاز دارد، هر چند به گفته کارشناسان در میان‌مدت عملیاتی شدن آن دور از ذهن و نیازمند جلب نظر تمامی ذی‌نفعان حوزه خزر است، اما به لحاظ اینکه می‌تواند یک مسیر مهم تلقی شده و کشورهای حوزه خزر را به بازاری بزرگ متصل کند، قطعا جای تامل دارد.
مرتضی بهروزی‌فر درباره این خط لوله احتمالی به خبرنگار ایلنا گفت: این خط لوله با عنوان ترانس‌خزر باید از بستر دریای‌خزر عبور کند بنابراین باید توافق تمامی کشورهای حاشیه این دریاچه جذب شود چون دریای بسته است، اگر دو کشور ترکمنستان و آذربایجان بنا داشته باشند با هم این کار را انجام دهند، شدنی نیست.
وی افزود: از طرف دیگر از طرف دیگر ترکمنستان کشوری است که حجم قابل توجهی گاز برای صادرات دارد و با وارد شدن به بازار چین بخش قابل توجی از ذخایر گازی خود را به این کشور صادر می‌کند. از دیگر سو اکنون صادرات گاز ترکمنستان به ایران به صفر رسیده، از خط لوله تاپی هم در میان‌مدت و حداقل در ۵ سال آینده نمی‌توان انتظاری برای احداث داشت.
این کارشناس حوزه گاز تاکید کرد: بنابراین احداث خط لوله عبور گاز از بستر خزر اولا توافق همه را می‌خواهد و دیگر اینکه احداث خط لوله در بستر دریا پرهزینه است، بنابراین دور از ذهن است در کوتاه‌مدت اتفاقی بیفتد.
وی خاطرنشان کرد: علاوه بر موضوعات توافق کشورها و صرفه اقتصادی، مسلما روسیه مهمترین مخالف این خط لوله است چون تمایل ندارد کشورهای شرق شوروی سابق بتوانند براحتی به بازار غرب و اروپا دسترسی داشته باشند.
بهروزی‌فر درباره تاثیر این خط احتمالی بر بازارهای آتی ایران نیز گفت: با توجه به اینکه شرایطی که ما داریم فعلا و در کوتاه‌مدت صادراتی به غرب و اروپا نداریم اما در بلندمدت می‌تواند بازار ما را محدود کند، از یک طرف ترکمنستان می‌تواند به چین و از طرف دیگر وارد بازار اروپا شود که در هر دو صورت مسلما بازارهای ما را محدود می‌کند.
وی ادامه داد: هرچند در میان‌مدت احداث خط لوله از مسیر خزر عملیاتی نمیشود، اما طبیعی است ما فرصت‌هایمان را بعد از فروپاشی شوروی سابق از دست داده‌ایم و می‌توانستیم هاب گذر نفت و گاز منطقه CIS از ایران به اروپا و حداقل به ترکیه باشیم.
این کارشناس انرژی یادآور شد: در هر حال هنوز رژیم حقوقی خزر نهایی نشده و اینکه دو کشور با هم توافق کنند که کاری انجام دهند، عملا دور از ذهن است، علاوه بر این با توجه به تبعات زیست‌محیطی که خواهد داشت روسیه براحتی می‌تواند جلوی آن را بگیرد، بنابراین این خط فعلا در حد یک ایده باقی خواهد ماند.
