عضو هیئت علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه بوعلی‌سینا از “صادرات روزانه ۷۰۰ کانتینر هندوانه به ترکیه” ابراز تأسف کرد و گفت: متأسفانه ما به کشور پرآبی چون ترکیه آب صادر می کنیم و از این موضوع هم خوشحالیم!
دکتر حسن محسنی در گفت‌وگو با پایگاه خبری بازرگانان ایران ، مطرح کرد: ما از ارزآوری و دور زدن تحریم با صادرات هندوانه خوشحالیم غافل از اینکه این موضوع خود نوعی خودتحریمی محسوب می شود.
وی اعلام اینکه ۳۰۰ لیتر آب برای تولید یک کیلو هندوانه آب نیاز است، تصریح کرد: عاقلانه نیست که منابع را برباد دهیم، باید از کشت و صادرات محصولات پرآب بری چون هندوانه و سیب زمینی خودداری کرده و جایگزین های مناسبی برایشان درنظر بگیرم.
وی با اشاره به پدیده خشکسالی و تبعات ناشی از آن اظهار کرد: یکی از دلایل پدیده خشکسالی فرازمینی بوده و از اراده انسان خارج است اما بخش دیگر در کنترل بشر است به طوریکه از از قرن ۱۵ با رونق انقلاب صنعتی، مصرف سوخت های فسیلی بالا رفت البته پیش از آن هم بود اما به صورت فانتزی مصرف می شد.
محسنی ادامه داد: با ترقی و رونق حمل و نقل زمینی، هوایی و دریایی میزان مصرف سوخت های فسیلی نیز افزایش یافت به طوریکه میلیون ها تن کربن تولید شد و گرمایش زمین را در پی داشت.
وی بیان کرد: گرمایش زمین تبعات اقلیمی پرشماری چون رانش زمین، فرونشست، بارش های موسمی سیل آسا، آب شدن یخ های قطبی و سوراخ شدن لایه اُزون را در پی داشت.
این استاد زمین شناسی با اشاره به پدیده فرونشست زمین، خاطرنشان کرد: وقتی گرمایش رخ می دهد، خشکسالی و تنش آبی زیاد می شود و بارندگی کاهش می یابد بنابراین بشر از دل زمین آب بیرون می کشد و بیلان سفره های آب زیرمینی را برهم می زند و فضای خالی در زمین ایجاد شده و لایه های رویی به طور ناگهانی نشست می کند.
به گفته وی، ارتباط مستقیمی بین خشکسالی و برداشت بیش از اندازه از منابع آب های زیرزمینی وجود دارد که یکی از پیامدهایش فرونشست و دیگری ریزگردهاست به طوریکه چسبندگی ذرات ریزخاک کم شده و با هر وزش باد، گردوخاک تولید می شود همچنین پوشش های گیاهی تضعیف می شوند و هر بارش تبدیل به سیل می شود.
محسنی اظهار کرد: دخالت های بیجای بشر و نابخردی هایش در بهره‌کشی بیش از توان زمین، زنجیره ای از پیامدهای ویرانگر را در پی دارد که خود انسان نیز زیان می بیند.
وی در بخش دیگری درباره راهکارهای جلوگیری از ایجاد فرونشست یا پیشگیری از پیشرفت آن گفت: در ایران پژوهش به معنایی که فکر می کنید نشده چراکه موضوع آنطور که باید جدی گرفته نمی شود. در واقع ارتباط بخش صنعت و جامعه با دانشگاه ها درهم تنبیده نشده است و مقالات و پژوهش در کتابخانه ها خاک می خورد.
محسنی با گلایه از اینکه اساتید عمرشان را پای پژوهش ها و مقالات علمی می گذارند اما صنایع از آنها استفاده نکرده اند، اذعان کرد: آیا باید دانشگاه به صنعت التماس کند که پروژه به ما بدهید؟ ما باید التماس کنیم؟
وی در ادامه اعلام کرد: وقتی بیش از توان منابع آبی مصرف صورت می گیرد، منجر به فرونشست می شود و متأسفانه با راهکارهایی چون تغذیه مصنوعی دشت ها و شیرین کردن آب این مشکل درمان نمی شود فقط می توان با راهکارهایی جلوی تخریب بیشتر را گرفت.
محسنی با بیان اینکه در بن بست ناجوری گیر کرده ایم که امکان ارائه راهکارهای ساده وجود ندارد اما در درازمدت شدنی است، مطرح کرد: بیلان دشت ها معلوم است، اینکه چه میزان از بارش ها در زمین نفوذ می کند، بارش به چه اندازه است و … بنابراین نباید بیش از اندازه از آب های زیرزمینی برداشت کنیم.
وی با اشاره به صحبت معاون وزیر نیرو در سال ۹۷ مبنی بر وجود ۳۰۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز در کشور، مطرح کرد: باید چاه های غیرمجاز شناسایی و مدیریت شود و به جای پر کردن چاه هایی که معیشت بسیاری از مردم وابسته به آن است، راهکاری پیدا کرد.
این استاد زمین شناسی ادامه داد: بیلان سفره ها و منابع زیرزمینی را باید طوری تنظیم کرد که بیش از توان مورد بهره برداری قرار نگیرد و آبیاری تحت فشار در مزارع کشاورزی اجرا و جلوی کشت محصولاتی که آب زیاد می برند و توجیه اقتصادی ندارند، گرفته شود همچنین چرای بی رویه دام در مراتع مهار و مراتع، منابع طبیعی و سفره های آب زیرزمینی تقویت شود.
وی به کشت برنج در طبس به عنوان در یک منطقه بیابانی اشاره و اذعان کرد: کاشت برنج در کویر فاجعه است، باید این واقعیت را بپذیریم که کشور ما گرم و خشک است و کاشت برنج در منطقه بیابانی اصلا جا ندارد، ما همه نسبت به هم مسئول هستیم.
وی با تأکید بر اینکه اگر کاری برای جلوگیری از بحران پیش رو انجام نشود ریزگرد تولید و همین امر موجب جابجایی جمعیت می شود، افزود: با وضع موجود در ۵۰ سال آینده بخش هایی از کشور به دامنه های البرز و زاگرس هجوم می آورند.
این استاد زمین شناسی در بخش پایانی سخنانش مطرح کرد: دشت همدان که به سمت بهار، کبودراهنگ، فامنین و قهاوند می رود، بیشترین خطر فرونشست را دارد.
وی با بیان اینکه فروچاله از از پیامدهای فرونشست است، ادامه داد: بیش از ۳۰۰ دشت در شرایط بحران آبی است و از دهه ۹۰ به بعد الگوی فرونشست از سوی زمین های کشاورزی به محدوده شهری در حرکت است به طوریکه این موضوع در شهرهایی چون اصفهان و تهران قابل مشاهده است.
منبع : ایسنا
