بازرگانان نیوز: منطقه آزاد چابهار به دلیل قرارگرفتن در موقعیت خاص جغرافیایی از اهمیت ویژه‌ای برای ایران و البته منطقه برخوردار است، قرار گرفتن در نقطه استراتژیک که دسترسی به اقیانوس را برای آن فراهم آورده و موقعیتی برای مراودات تجاری در فضایی بسیار گسترده ایجاد می‌کند. در عین حال که چابهار از دسترس‌ترین بنادر آب‌های آزاد برای کشورهای آسیای میانه و البته افغانستان است که ظرفیت ترانزیتی بزرگی فراهم می‌آورد.
از این‌رو، همواره مورد تاکید و توجه ویژه مسئولان ارشد ایرانی بوده و از آن به عنوان مرکز ارتباط ایران با دنیای شرق و شمال ایران و مرکزی یاد می شود که می‌تواند مناطق مختلف شرقی و شمالی و حتی جنوبی را به بندر چابهار متصل کند.
آن‌طور که عبدالرحیم کردی – مدیرعامل منطقه آزاد چابهار – می‌گوید “روند توسعه این منطقه با سرعت گرفتن تکمیل زیرساخت‌های اساسی مانند بندر، راه‌آهن و جاده وارد فصل جدیدی شده است و با توجه به حمایت‌های صورت گرفته فعالیت‌های اقتصادی در آن تغییر کرده است. این در حالی است که چابهار در آینده‌ای نزدیک منطقه‌ای تعیین کننده در اتصال‌های بازارهای مهم تولید و مصرف بوده و می‌تواند نقش پل ارتباطی اصلی را ایفا کند”.
رشد تولید و اشتغال
اما بررسی عملکرد منطقه آزاد چابهار در در سال گذشته نشان می‌دهد که در بخش تولید به عنوان یکی از مهمترین حوزه‌ها در اقتصاد ملی، رشد واحدهای تولیدی وجود دارد و از حدود ۲۱۲ واحد در سال ۱۳۹۶ به ۲۶۹ واحد در سال گذشته رسیده است.
ارزش تولیدات در منطقه آزاد چابهار نیز از ۱۲۴ میلیارد در سال ۱۳۹۳ تا ۵۹۵.۴ میلیارد تومان در پایان سال ۱۳۹۸ افزایش دارد. از سوی دیگر اشتغال در واحدهای تولیدی چابهار از حدود ۸۷۵ نفر در پنج سال گذشته به ۲۲۷۴ نفر تا پایان سال قبل افزایش یافته است.
افزایش سرمایه‌گذاری داخلی تا ۱۲۶۷ میلیارد تومان
همچنین در بخش سرمایه گذاری با وجود این‌که طی دو سال گذشته و با تشدید تحریم‌ها میزان سرمایه گذاری خارجی تا حدودی تحت تاثیر قرار گرفته و رو به کاهش رفته است، اما در بخش سرمایه گذاری داخلی رشد وجود دارد.
سرمایه گذاری داخلی محقق شده در سال ۱۳۹۳ حدود ۶۳ میلیارد تومان بوده که تا ۱۲۶۷ میلیارد تومان در پایان سال قبل افزایش دارد. قراردادهای سرمایه گذاری منعقد شده نیز از ۲۰ فقره تا ۱۶۵ فقره طی پنج سال رشد داشته است.
در سرمایه گذاری خارجی محقق شده روال این طور بوده که از ۳۸ میلیون دلار در سال ۱۳۹۳ تا ۶۳ میلیون دلار در سال ۱۳۹۶ افزایش پیدا می‌کند، ولی از آن پس با افت قابل توجهی در سال ۱۳۹۷ مواجه شده و به هفت میلیون دلار می‌رسد. با این حال این رقم در سال گذشته تا حدودی افزایشی بوده و تا ۱۵ میلیون دلار گزارش شده است.
کاهش واردات به سرزمین اصلی
اما در بحث توسعه تجارت بین‌الملل و منطقه‌ای می‌توان به وضعیت واردات کالاهای تجاری از طریق منطقه به سرزمین اصلی اشاره کرد که با یک نوسان در فاصله سه سال کاهشی شده است و از ۵۹۲ میلیون دلار در سال ۱۳۹۶ به ۷۸۲ میلیون دلار در سال ۱۳۹۷ افزایش می‌یابد، اما با کاهش قابل توجه ۸۸ درصدی به ۵۵۲ میلیون دلار می‌رسد.
آنچه مسئولان سازمان منطقه آزاد در چابهار در این رابطه اعلام کرده بودند، موضوع محدودیت های مقرراتی، عدم تخصیص به موقع ارز، اعمال محدودیت واردات برنج به کشور عامل اصلی کاهش واردات کالای تجاری از طریق منطقه به سرزمین اصلی بوده است.
کاهش ۱۰۰ میلیون دلاری واردات همراه مسافر
در رابطه با واردات کالای همراه مسافر به منطقه نیز کاهش قابل توجهی دیده می‌شود که تا بیش از ۱۰۰ میلیون دلار است؛ به طوری که از ۱۳۴ میلیون دلار در سال ۱۳۹۶ به ۲۵ میلیون دلار در سال گذشته کاهش یافته است.
این در حالی است که در این فاصله محدودیت‌هایی برای واردات از جمله واردات کالای همراه مسافر وجود داشت که عامل این موضوع است؛ به گونه‌ای که اعمال ثبت سفارش و محدودیت‌های تخصیص ارز و ممنوعیت واردات کالاهای گروه چهار از جمله عوامل کاهش واردات کالای همراه مسافر به منطقه به شمار می‌رود.
در بحث تجاری نیز موضوع صادرات به خارج از کشور و سرزمین اصلی وجود دارد که آمار نشان می‌دهد صادرات منطقه آزاد چابهار در سال ۱۳۸۷ حدود شش میلیون دلار بوده که طی نوسانی به ۱۵ میلیون دلار در سال ۱۳۹۷ می‌رسد، اما این رقم در سال گذشته تا ۹.۳ درصد کاهش داشته است. همچنین صادرات به سرزمین اصلی از سال ۱۳۸۷ که پنج میلیون دلار بوده به ۲۱.۴ میلیون دلار در پایان سال گذشته افزایش یافته است که عدم امکان صادرات به خارج از کشور از دلایل افزایش صادرات به سرزمین اصلی به شمار می‌رود.
کاهش ۷۷ درصدی ترانزیت به دلیل عدم ثبات قوانین
در حوزه ترانزیت در منظقه آزاد چایهار کاهش وجود دارد و از ۵.۵ میلیون دلار در سال ۱۳۹۶ به ۰.۳ میلیون دلار در سال ۱۳۹۸ رسیده که یا کاهش ۷۷ درصدی در دو سال اخیر مواجه بوده است.
مسئولان منظقه، کاهش ترانزیت در منطقه آزاد چابهار را ناشی از رعایت نشدن موضوع ثبات قوانین و تغییر مقررات و رویه‌های گمرکی می‌دانند.
کاهش تعداد کانتینرهای وارده به منطقه آزاد چابهار از دیگر اتفاقات ثبت شده در آن است که به دلیل اعمال محدودیت ارزی و ثبت سفارش رخ داده است که آمار نشان می دهد تعداد کانتینرهای وارده از حدود ۲۳ هزار و ۷۰۰ در سال ۱۳۹۶ با رشد ۴۶ درصدی به ۳۴ هزار و ۵۶۲ در سال ۱۳۹۷ می‌رسد، اما با کاهش ۵۷ درصدی به ۱۴ هزار و ۸۴۷ دستگاه در سال گذشته کاهش یافته است.
