برای آنکه توصیف بهتری از وضعیت بازار داشته باشیم، بازگشت تولید ایران به سقف ۸/ ۳ میلیون بشکه در روز (فقط شامل نفت خام) را در سه سناریوی احتمالی بررسی خواهیم کرد. در هر سه سناریو پیشبینی میشود تا در بهترین حالت سطح تقاضای بازار به میزان سال ۲۰۱۹ باشد. البته باید این نکته را متذکر شد که اوپک تقاضای کمتر از ۹۹ میلیون بشکه در روز را برای ۲۰۲۱ پیشبینی میکند.
سناریوی اول: در این حالت فرض میشود که همه کشورها با بهبود تقاضا برای نفت بخواهند در سقف تولید سالهای اخیر خود تولید کنند و از جمله لیبی که برنامه دارد به سقف ۴/ ۱ میلیون بشکه در روز خود باز گردد. ایران و ونزوئلا نیز در این سناریو این امکان را پیدا خواهند کرد تا با رفع کامل تحریمهای آمریکا به سقف تولید ۸/ ۳ و ۳/ ۲ میلیون بشکهای خود دست پیدا کنند. در این وضعیت بازار نفت با حدود ۴ میلیون بشکه نفت مازاد در روز مواجه میشود که امکان جذب آن را نخواهد داشت. از این رو این سناریو اساسا مطلوب بازار نفت نخواهد بود.
سناریوی دوم: در این حالت ونزوئلا میتواند با رفع بخشی از مشکلات تحریمی، تا سطح ۳/ ۱ میلیون بشکه مورد نیاز پالایشگاههای خود تولید کند، ولی ایران به سقف ۸/ ۳ میلیون بشکه در روز خود میرسد. در این وضعیت رفع تحریمهای ایران موجب شوک قیمتی در بازار شده و مانع افزایش قیمت نفت از سطح ۴۰ دلار خواهد شد و انتظار میرود تولید نفت آمریکا در این حالت از ۱۱ میلیون بشکه در روز فراتر نرود (سقف تولید آمریکا در اواخر ۲۰۱۹ حدود ۱۳ میلیون بشکه در روز بود) و عربستان نیز برای کنترل وضعیت بازار ۵۰۰ هزار بشکه کاهش تولید سال ۲۰۱۹ خود را حفظ خواهد کرد، ولی روسیه و لیبی و سایر کشورها به سقف تولید خود خواهند رسید. در مجموع در این شرایط عرضه بازار در حد ۷/ ۹۹ میلیون بشکه مورد نیاز بازار خواهد بود. این سناریو برای شرکتهای نفتی آمریکایی به معنای ادامه مشکلات فعلی آنها خواهد بود و برای سایر کشورهای نفتی به معنای تداوم نفت ۴۰ دلاری.
سناریوی سوم: در این حالت، دولت آمریکا برای یک شرایط یک تا دو ساله، علاقهای به بازگشت نفت ایران و ونزوئلا به بازار ندارد و ترجیح میدهد شرکتهای نفتی آن در سایه رشد قیمتهای نفت به بالای ۵۰ دلار، سقف ۱۳ میلیون بشکهای خود را تولید کنند و البته سایر کشورها مانند عربستان و روسیه نیز با این سناریو همراه خواهند بود؛ خصوصا آنکه بهنظر میرسد دولت آینده آمریکا علاقهمند به مشارکت دادن برخی کشورهای منطقه مانند عربستان در مذاکره با ایران باشد. در این شرایط بازگشت نفت ایران به بازار منوط به مذاکرات مجدد یک تا دو سالهای خواهد بود که همزمان با آن، رشد تقاضای یک تا دو درصدی بازار نیز امکان جذب نفت ایران را فراهم کند. در این حالت حتی مهم خواهد بود تا میان ایران و ونزوئلا نیز کدام یک زودتر بتوانند در مذاکرات احتمالی به گشایشهای نسبی دست پیدا کنند.