بازرگانان نیوز: جمشید عدالتیان درباره اظهارات رئیس بانک مرکزی از چند ماه گذشته مبنی بر اینکه خرید ارز صرفه اقتصادی ندارد و ادامه افزایش نرخ دلار در بازار در این مدت، اظهار داشت: اول از همه باید گفت که روسای بانک مرکزی معمولا سخنرانی نمی‌کنند. علاوه بر آن بانک مرکزی باید جدا از دولت عمل کند و مستقل باشد. مهمترین وظیفه بانک مرکزی حفظ ارزش پول ملی کشور، کنترل تورم و نقدینگی است اما آقای روحانی اعلام کرده که دولت نرخ دلار را تعیین می‌کند که این با استقلال بانک مرکزی منافات دارد.
این کارشناس اقتصادی افزود: البته این عملکرد فقط به ریاست جمهوری آقای روحانی هم محدود نمی‌شود و از ابتدا، بانک مرکزی ایران استقلال نداشت و از آنجایی که بانک مرکزی کشورمان مستقل نیست وقتی آقای همتی درباره سیاست‌ها صحبت می‌کند، توان اجرای آن را هم ندارد.
عدالتیان با تاکید بر اینکه با پدیده عجیبی مواجه شدیم و بعد از اینکه امریکا اعلام کرد مکانیسم ماشه را فعال می‌کند، شاهد جهش در نرخ‌ها بودیم، گفت: از سوی دیگر تا پایان شهریورماه به صادرکنندگان مهلت داده بودند ارز صادراتی را برگردانند که هنوز هم بسیاری نسبت به بازگشت ارز صادراتی اقدام نکردند.
وی ادامه داد: مساله دیگر که آقای روحانی هم به آن اشاره داشت این است که معتقدم دولت به اندازه کافی موجودی در ذخایر دارد اما جنبه‌های احتیاطی را رعایت می‌کند و شاید منتظر چرخش سیاست‌های جهانی و به ویژه انتخابات آمریکا است تا اگر ۴ سال دیگر مجبور به تحمل ترامپ بودند، در این مدت حاشیه امنی داشته باشند.
عدالتیان با تاکید بر اینکه کاهش شدید ارزش پول ملی در طول ۶ ماه بسیار وحشتناک است و آثار مخربی در کشور خواهد داشت، افزود: در این شرایط یا مواد اولیه به فروش نمی‌رسد و همچنان منتظر نرخ ارز هستند یا با احتساب انتظارات تورمی به فروش می‌رسانند. برای مثال زمانی که یورو ۳۰ هزار تومان بود مواد اولیه را با یوروی ۳۵ هزار تومان به مصرف کننده می‌فروختند و قیمت فروش ۵ الی ۶ هزار تومان جلوتر از بازار است.
این کارشناس اقتصادسیاسی ادامه داد: قیمت تمام شده با شدت در حال افزایش است و از سوی دیگر این تبعات بسیار سنگینی برای مصرف‌کننده نهایی دارد.
ویی با اشاره به عوامل جهش نرخ ارز اظهار داشت: علاوه بر عوامل گفته شده، عوامل اثرگذار دیگری را هم می‌توان مورد بررسی قرار داد. در حال حاضر از یک طرف ارزش پول ملی کاهش پیدا می‌کند و از سوی دیگر تورم شدید‌تر می‌شود و باعث می‌شود باز هم ارزش پول ملی کاهش یابد.
وی با بیان اینکه یکی از مهمترین مشکلات تورم است و دولت آقای روحانی در سال‌های اول توانست تورم را تک رقمی کند، گفت: وقتی تورم ۴۰ الی ۵۰ درصدی مواجه باشیم، نرخ مبادله ارز هم به همان نسبت کاهش پیدا می‌کند.
عدالتیان ادامه داد: عوامل دیگری مانند عدم برگشت ارز صادراتی هم در این افزایش نرخ اثرگذار بودند.
وی با اشاره به عاملی که قابل رصد هم نیست، اظهار داشت: یکی از عوامل مهم فرار سرمایه است که بسیار افزایش یافته است. آمارها می‌گوید ۸۵ درصد از سفرهای خارجی کاهش پیدا کرده و برای کسی صرف نمی‌کند که حتی به ترکیه برود اما همچنان شاهد خروج سرمایه از کشور هستیم.
این کارشناس اقتصادی افزود: افراد به راحتی با ریال، ملک در کشورهای خارجی می‌خرند و این ریال به سلیمانیه می‌رود و به دلار تبدیل می‌شود یا اینکه همان ریال از طریق سلیمانیه صرف صادرات قاچاق از ایران به عراق می‌شود. برای خارجی‌ها و مردم کشورهای همسایه هر چیزی در بازار ایران ارزان است و می‌توانند با کمترین قیمت دارو و غذا را از بازار ایران خارج کنند.
وی گفت: این صادرات قاچاق فراوان از ایران باعث خروج ارز و سرمایه از ایران می‌شود. بنابراین فرار سرمایه هم از دلایل افزایش نرخ ارز است.
عدالتیان ادامه داد: عامل تورم و نقدینگی که خود عامل تورم است، یک زنجیره هستند. اخیرا هم با ریزش شاخصی که مصنوعی بالا رفته بود، نقدینگی از این بازار خارج و وارد سایر بازارهای موازی شد. تمام این عوامل نشان می‌دهد که در حال حاضر اراده‌ای برای کنترل بازار ارز وجود ندارد.
وی تاکید کرد: البته دولت هم از این شرایط استفاده می‌کند هم ارز را گران می‌فروشد و هم بورس را داغ نگه می‌دارد و در حفظ ذخایر محتاط است.
این کارشناس اقتصادسیاسی گفت:اگر بانک مرکزی مستقل بود، می‌توانستیم روی حرف‌های آقای همتی حساب کنیم اما نتوانستیم حرف‌های هیچ یک از روسای بانک مرکزی را باور کنیم.
