نمایندگان بخش خصوصی در نشست کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق بازرگانی تهران که با حضور حمید زادبوم، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران، برگزار شد با برشمردن چالشها و مشکلاتی که در برگزاری نمایشگاههای تخصصی وجود دارد، بار دیگر تاکید کردند که مسوولیت برگزاری نمایشگاه باید به بخش خصوصی محول شود تا هم هدفمندتر و با برنامهریزی بهتر انجام شود و هم از فساد پنهان در روند برگزاری نمایشگاهها کاسته شود.
یازدهمین نشست کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران به منظور بررسی موضوع برگزاری نمایشگاههای داخلی و خارجی برگزار شد؛ نشستی که فعالان اقتصادی حاضر در آن در حضور رییس سازمان توسعه تجارت ایران و مدیران شرکت نمایشگاههای بینالمللی ایران این درخواست را مطرح کردند که برگزاری نمایشگاهها به تشکلهای بخش خصوصی واگذار شود.
در ابتدای این نشست و پیش از ورود به دستورجلسه، برخی از اعضای کمیسیون اخباری را از حوزه تجارت نقل کردند. مهدی شریفی نیکنفس، نایبرئیس این کمیسیون با اشاره به اینکه از ابتدای ژانویه بر اساس استاندارد IMO2020 سوخت کشتیها باید مطابق با سولفور ۵۰۰PPM باشد افزود: تعیین این استاندارد منجر به افزایش هزینه حمل و کمبود سوخت برای انتقال محصولات پتروشیمی شده است. چند کشتی زمینگیر شدهاند و سوختی برای آنها موجود نیست. در واقع اگر پالایشگاههای ایران بخواهند در این زمینه سرمایهگذاری کنند به ۱۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز است.
سیدمهدی طباطبایی، مشاور عالی کنفدراسیون صادرات ایران هم با اشاره به اینکه لایحه مالیات در وزارت اقتصاد در دست بررسی است، پیشنهاد کرد جلسهای با وزیر امور اقتصاد و دارایی برای تبیین مواضع بخش خصوصی در مورد مالیاتها برگزار شود.
علیاکبر خدایی، دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان آبزیان، با بیان اینکه صادرکنندگان ایرانی با تهدید خروج از فهرست صادرکنندگان مجاز به اتحادیه اروپا مواجه شدند، ادامه داد: سازمان دامپزشکی باید آزمایشگاههای خود را تجهیز میکرد که نکرد. اکنون صادرکنندگان آبزیان ناگزیر هستند که نمونه محصولات خود را برای آزمایشگاهی در فرانسه ارسال کنند که این، هزینههای بالایی را به صادرکنندگان تحمیل میکند. به طوری که ارسال نمونهها به این آزمایشگاه در سال گذشته ۱۹۵ هزار یورو و در سال جاری ۲۳۴ هزار یورو هزینه در برداشته است. با توجه به اینکه بخش خصوصی خود این هزینه را متقبل میشود، انتظار این است که سازمان توسعه تجارت از صادرکنندگان در این بخش حمایت کند.
مشکلات رفع تعهد ارزی در بخش واردات
علی میرعبدالله، رییس هیات مدیره اتحادیه کارگزاران گمرکی، هم در این نشست از مشکلات رفع تعهد ارزی به ویژه در بخش واردات سخن گفت و افزود: برای رفع تعهد ارزی به ویژه در بخش واردات بعضاً برای ۵ کیلو اضافه وزن، سیستم قفل میشود و بانکها سوءاستفاده کرده و سپردههای ۳۵ درصدی را نگه میدارند. رایزنیهای بسیاری میان گمرک و بانک مرکزی برای حل این مساله صورت گرفته اما نتیجهای حاصل نشده است. با وجود این مشکلات، ترخیص کالایی که باید ۲ تا ۳ روز زمان ببرد گاه تا ۶ ماه به طول میانجامد.
فرحناز رافعی، رییس جدید سازمان ملی فرش، نیز به نتایج مطالعات تطبیقی که نهاد متبوع او در خصوص مشوقهای صادراتی در کشورهای منطقه به انجام رسانده است، اشاره کرد و گفت که این مقایسه نشان میدهد که صادرات در ایران به طور شایسته مورد تشویق قرار نمیگیرد. او همچنین از ضرورت کاهش نرخ مالیات در بخش صادرات به عنوان یک مشوق صادراتی سخن گفت.
محمدرضا فیاض، عضو کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران، پیشنهاد کرد که اتاق تهران از نمایندگان مجلس برای پیشبرد دیدگاههای مالیاتی خود بهره بگیرد؛ به ویژه نمایندگان استانهای صادرکننده فرش. رئیس کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران نیز از معاون بررسیهای اقتصادی اتاق تهران درخواست کرد که این معاونت مطالعهای در مورد مالیات حوزه صادرات به انجام برساند و نتایج این مطالعه به عنوان نظر رسمیاتاق اعلام شود.
مشوقی که آب رفت
در ادامه این جلسه، رییس سازمان توسعه تجارت ایران به محدودیتهای بودجهای در تخصیص مشوقهای صادراتی اشاره کرد و گفت: سال گذشته ۱۳۰۰ میلیارد تومان برای مشوقهای صادراتی تعیین شد که این رقم در سال جاری به ۷۸۰ میلیارد تومان کاهش یافت و در مراحل بعد به ۶۸۰ میلیارد تومان تعدیل شد. در نهایت چنین به نظر میرسد که از این رقم، مقدار جزیی قابل جذب است و این پول کم، شاید تنها در بخش برگزاری نمایشگاهها اثر گذار باشد.
حمید زادبوم افزود: سازمان توسعه تجارت برای برگزاری نمایشگاههای خارج از کشور برای شرکتهایی که دارای مجوز از این سازمان هستند، میتواند منابعی را اختصاص دهد. همچنین اگر در این نمایشگاهها، ایرانیان پاویون اختصاصی داشته باشند، مشمول این کمکها خواهد بود. از سوی دیگر قرار است، ۲ هزار میلیارد تومان از محل صندوق توسعه ملی به بانکها تخصیص مییابد که در اختیار صادرکنندگان قرار گیرد.
اهمیت اکسپوی ۲۰۲۰
پس از این سخنان، محمد لاهوتی، رییس کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق تهران، با اشاره به اهمیت اکسپوی ۲۰۲۰ که قرار است در دوبی برگزار شود، اقدامات ایران برای حضور در این نمایشگاه را جویا شد.
حمید زادبوم در این باره توضیح داد که انجام مقدمات حضور در این اکسپو به شرکت بینالمللی نمایشگاهها سپرده شده است. او افزود: در این مرحله، پاویون ایران طراحی شده و کارها به سرعت در حال انجام است. البته باید این نکته را نیز مورد توجه قرار داد که اهمیت اکسپو برای همه دستگاهها روشن نیست.
فیاض نیز با بیان اینکه ایران به انتخاب دوبی به عنوان میزبان اکسپو ۲۰۲۰ کمک کرده است، گفت: اکسپو در جهان به مثابه المپیک یا جام جهانی حائز اهمیت است. پیشبینیها بر این است که این نمایشگاه ۱۷ میلیون بازدیدکننده داشته باشد و ۴۲ میلیارد دلار درآمد حاصل کند.
او با تاکید بر اینکه برگزاری اکسپو۲۰۲۰ در دوبی، فرصت یگانهای پیش روی تجار و تجارت ایران قرار میدهد، ادامه داد: عمده مقدمهچینی برای حضور در این نمایشگاه بر عهده دولت است و باید از بخش خصوصی هم بخواهیم در این زمینه همکاری کند. و هر چه زودتر جلسهای برگزار شود و اتاق بازرگانی اعلام کند چه کمکی میتواند بکند. ما در حال از دست دادن زمان هستیم.
تمایل تشکلها به برگزاری نمایشگاهها
رئیس کمیسیون توسعه تجارت و تسهیل صادرات اتاق بازرگانی تهران در آغاز سخنان خود در این نشست با استقبال از پیشنهاد محمدرضا فیاض، مبنی بر همکاری اتاق برای حضور موثر ایران در اکسپو، اعلام کرد که این فرصت کوتاه باید برای اعتلای نام ایران مورد توجه قرار گیرد. محمد لاهوتی با ابراز تسلیت به مناسبت شهادت سردار قاسم سلیمانی طی سخنانی به مشکلات فعالان اقتصادی در حوزه برگزاری نمایشگاهها پرداخت و گفت: پس از اجرایی شدن برجام، هیجان ورود به بازار جدیدی به نام ایران فراگیر شد و یکی از نشانههای آن حضور هیاتهای تجاری متعدد در ایران بود. به طوری که تنها اتاق تهران، طی این مدت از ۱۸۰ هیات تجاری میزبانی کرد.
لاهوتی افزود: در همین زمان بود که به پیشنهاد رییس اتاق بازرگانی تهران ستادی تحت عنوان پساتحریم شکل گرفت و همه موضوعات مربوط به دوران اجرایی شدن برجام در این ستاد مورد بررسی قرار گرفت. یکی از موضوعات مورد بررسی در این ستاد، برگزاری نمایشگاهها بود که مسایل مختلف از انحصار در برگزاری نمایشگاهها تا بالا بودن تعرفه نمایشگاهی با حضور مسئولان وقت از جمله آقای خسروتاج بررسی شد.
او با بیان اینکه اتاق تهران پیشنهادات متعددی در مورد برگزاری و مدیریت نمایشگاهها ارائه کرد، حتی اتاق تهران پذیرفت که سود متعارف شرکت نمایشگاهها در یک سال مالی به علاوه ۵۰ درصد آن را پرداخت کند و مدیریت نمایشگاهها را برعهده گیرد. همچنین واگذاری قطعه زمینی در سایت نمایشگاهی به اتاق بازرگانی تهران، به منظور احداث فضای نمایشگاهی با رعایت استاندارهای مدرن ساخت و بهرهبرداری به صورت BOT و همچنین واگذاری مسئولیت ارزیابی و نمرهدهی به کیفیت برگزاری نمایشگاههای استان تهران به اتاق از دیگر پیشنهادات اتاق تهران بود. اما رییس وقت شرکت نمایشگاههای بینالمللی در دقیقه ۹۰ از امضای این تفاهمنامه امتناع ورزید.
او با بیان اینکه اتاق تهران همچنان نسبت به انعقاد این تفاهمنامه آمادگی دارد، گفت: بسیاری از تشکلها علاقمند به برگزاری نمایشگاههای تخصصی خود هستند و در شرایطی که تجارت خارجی در اختیار شرکتهای واردکننده و صادرکننده است، نقشآفرینی تشکلهای صنفی در برگزاری نمایشگاهها جای سئوال دارد. در واقع برگزاری نمایشگاهها باید بر عهده تشکلهای ملی ثبت شده در اتاق تهران و ایران باشد و محل نمایشگاه بینالمللی نباید برای برگزاری نمایشگاههای فصلی مورد استفاده قرار گیرد؛ چرا که هدف، رشد تجارت خارجی است.
ریزش شرکتهای خارجی در نمایشگاههای داخلی
در ادامه این جلسه محمدجواد قنبری، مشاور عالی مدیرعامل نمایشگاه بینالمللی تهران با اشاره به اینکه نمایشگاه به عنوان شاخصی اثرگذار بر توسعه تجارت خارجی شناخته میشود، توضیح داد: تعداد نمایشگاههای خارجی کشور در سال جاری افزایش محسوسی داشته و از ۹ نمایشگاه به ۱۳۰ نمایشگاه افزایش یافته است. همچنین به دلیل اعمال تحریمها با ریزش ۸۰ درصدی حضور شرکتهای خارجی در نمایشگاههای داخلی مواجه شدهایم.
او سپس با اشاره به اینکه شرکت نمایشگاهها در زمینههای مختلف با اتاقهای بازرگانی همکاری داشته است، عنوان کرد که اکنون ۹۵ درصد فعالیتها به بخش خصوصی واگذار شده است. در واقع دیگر خودمان نمایشگاه برگزار نمیکنیم و صرفاً نظارت بر رعایت استانداردها را بر عهده داریم. اکنون نیز استقبال میکنیم که بخش خصوصی به روش BOT اقدام به ساخت نمایشگاه کند و اداره آن را نیز بر عهده بگیرد.
قنبری همچنین درباره اقدامات صورت گرفته برای حضور در اکسپوی ۲۰۲۰ در دوبی توضیح داد: ما برای حضور در این نمایشگاه در انتظار یک تصمیم سیاسی بودیم و در نهایت این مجوز در بهمن سال گذشته صادر شد. پس از آن کمیتههایی شکل گرفت، بودجه آن مشخص شد و تاکنون چندین نشست با طرف دوبی برگزار کردهایم. محل پاویون ایران نیز میان پاویون کشورهای فرانسه و مکزیک قرار گرفته و تلاش این است که از تمام ظرفیتها برای حضور پررنگ ایران در اکسپوی ۲۰۲۰ بهره ببریم.
او با بیان اینکه با دغدغه بودجهای مواجه هستیم، ادامه داد: سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده است که در فکر منابع مالی باشید. بر همین اساس نیازمند مشارکت بخش خصوصی هستیم. پاویون ایران طراحی شده و طرح آن مورد پذیرش قرار گرفته است. اکنون در مرحله انتخاب پیمانکار هستیم. بدین ترتیب اواسط بهمن ماه کار ساخت پاویون آغاز شده و تا پایان شهریور ماه ساخت و تجهیز آن پایان میپذیرد. قرار است کمیته تشکلهای صنفی در کنار اکسپو شکل بگیرد و همچنین کمیته سرمایهگذاری را فعال کردهایم تا بستههای سرمایهگذاری در ایران را آماده کنند. ارزیابیها چنین است که حدود ۲۰ تا ۲۵ میلیون نفر از اکسپوی دوبی بازدید کنند.
او در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به تفاهمنامهای که مقرر بوده میان اتاق تهران و شرکت نمایشگاهها منعقد شود، پیشنهاد کرد که اتاق تهران در مورد این تفاهمنامه با رییس فعلی این شرکت مکاتبه داشته باشد تا تفاهم جدیدی حاصل شود.
در ادامه این جلسه، محمد لاهوتی با اشاره به اینکه اتاق تهران در سه سال اخیر، اجرای فرآیند انتخاب صادرکنندگان نمونه استان را برعهده داشته است، گفت: نتیجه آن شده است که اجرای فرآیند انتخاب صادرکنندگان ملی نیز به اتاق ایران واگذار شد. این تجربه شایستهای بوده و در سایه اعتماد متقابل حاصل شده است. در واقع اتاق تهران با همکاری استانداری تهران و سازمان صنعت، معدن و تجارت استان خود را در محک قرار داد و البته سربلند بیرون آمد. شرایط کشور شرایط ویژهای است و اکنون که دولتیها موافق واگذاری امور به بخش خصوصی هستند باید از این فرصت به نفع ارتقا صادرات بهره ببریم. در واقع باید به این نکته توجه داشت که در برگزاری نمایشگاهها کسی شایستهتر از فعالان بخش خصوصی نیست.
گزارش عملکردی صنعت نمایشگاهی ایران در دسترس نیست
مریم خزاعی، معاون بررسیهای اقتصادی اتاق تهران، در ادامه اطلاعاتی درباره صنعت برگزاری نمایشگاه ارائه کرد و گفت: انجمن جهانی نمایشگاه (UFI) هر ساله گزارشی از صنعت نمایشگاهی جهان منتشر میکند و گزارش ۲۰۱۸ آن از برگزاری ۳۲ هزار نمایشگاه در سطح جهان حکایت میکند. شاید مهمترین موضوع در این حوزه، آثار اقتصادی این صنعت است که گفته میشود ۳٫۲ میلیون شغل مستقیم و غیرمستقیم ایجاد میکند و گردش اقتصادی آن ۳۲۵ میلیارد دلار است.
او با بیان اینکه صنعت نمایشگاهی از نظر تولید ارزش افزوده، صنعت مهمی تلقی میشود، عنوان کرد که حتی در صنایع ساختمحور نیز چنین ارزش افزودهای را نمیتوان سراغ گرفت. خزاعی در ادامه از اینکه در مورد عملکرد صنعت نمایشگاهی ایران آمار عملکردی در دسترس نیست، انتقاد کرد. خزاعی سپس با اشاره به اینکه آمار کل بازدیدکنندگان سال ۲۰۱۸ نمایشگاهها در خاورمیانه حدود ۶٫۲ میلیون نفر بوده است، گفت: بر اساس تخمینهای ارائه شده، به نظر میرسد اکسپوی ۲۰۲۰ رقم بازدید در خاورمیانه را تکان دهد. بنابراین این نمایشگاه فرصت بسیار بزرگی برای ایران خواهد بود.
او همچنین به اینکه شرکت نمایشگاهها در فهرست گروه ۲ شرکتهای قابل واگذاری قرار دارد و هنوز واگذار نشده است، اشاره کرد و گفت: وقت آن فرا رسیده که وظایف تصدیگری از حاکمیتی در این شرکت جدا شده و بهرهبرداری آن به بخش خصوصی واگذار شود.
در ادامه این نشست، غلامرضا ملکی، مدیر امور تشکلهای اتاق تهران با اشاره به اینکه درخواست اتاق، واگذاری برگزاری نمایشگاهها به تشکلهاست، ادامه داد: بخش خصوصی میتواند در بخشی از اراضی شرکت نمایشگاهها که بلااستفاده مانده، نمایشگاه بسازد. تشکلها از توانایی و ظرفیتهای خوبی در برگزاری نمایشگاهها برخوردارند. در حالی که برای دریافت مجوز برگزاری نمایشگاه شرایط سختی را میگذرانند و گاه ماهها در انتظار میمانند.
بهرهبرداری از نمایشگاه تهران به صورت آزمایشی به اتاق واگذار شود
بابک عابدین، از اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ نیز براین باور بود که نمایشگاه بینالمللی تهران میتواند به هاب نمایشگاهی خاورمیانه، کشورهای حوزه CIS و شمال آفریقا تبدیل شود. او افزود: این نمایشگاه به جای اینکه به درآمدزایی برای کشور بپردازد، به بنگاه درآمدزایی برای عدهای تبدیل شده است. پیشنهاد ما این است که تا زمان دستیابی به یک نقطهنظر مشترک، بهرهبرداری از نمایشگاه بینالمللی به مدت ۳ یا ۶ ماه به طور آزمایشی به اتاق تهران واگذار شود.
سعید جلالی قدیری که به نمایندگی از اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک در این نشست حضور یافته بود، با اشاره به اینکه واگذاری برگزاری نمایشگاهها به صورت ظاهری به بخش خصوصی واگذار شده است، ادامه داد: دوران طلایی صادرات را نباید با تداوم رویکردهای فعلی از دست بدهیم. در واقع با حاکم کردن یک نگاه حرفهای باید از فرصت پدید آمده استفاده کنیم. برگزاری نمایشگاههای صادراتی باید به تشکلهای تخصصی واگذار شود.
ضرورت بهرهگیری از نمایشگاه واردات چین
حسامالدین حلاج، معاون بینالملل اتاق بازرگانی تهران هم با اشاره به اینکه اتاق تهران در ماههای گذشته هیات حسننیت به چین اعزام کرد و در اواخر ماه جاری هیاتی را نیز به هند اعزام خواهد کرد، گفت: اعزام هیات حسننیت اتاق تهران به چین به ریاست آقای خوانساری صورت گرفت و با توجه به اینکه برخی از نمایشگاههای پکن متعلق به اتاق این شهر است، آنها اعلام کردهاند حاضرند به شرکتهای ایرانی که با معرفی اتاق تهران در نمایشگاههای پکن حضور پیدا میکنند، ۵۰ درصد تسهیلات ارائه دهند. به نظر میرسد، این امتیاز خوبی برای حضور در نمایشگاه واردات چین باشد. همچنین با بهرهگیری از شبکه اتاقها میتوان از ظرفیت نمایشگاههای آنها بهره گرفت.
فرهاد نوری که از سازمان توسعه تجارت در این نشست حضور یافته بود با بیان اینکه صرف تغییر بازیگران صنعت نمایشگاهی مسایل این حوزه را حل نمیکند، گفت: مجریان فعلی نمایشگاهها رجیستر شدهاند و چنانچه شکایت رسمی در مورد آنها به دست ما برسد، نام آنها از فهرست شرکتهای مجاز حذف میشود. اما به نظر میرسد، برخی ارتباطات پنهان مانع از اعلام شکایت رسمی میشود.
او افزود: دستورالعملی تدوین شده که طی آن قرار است تشکلها به عنوان رییس شورای سیاستگذاری هر نمایشگاه نقش ایفا کنند. در مورد غرفهبندی نیز کسب و کاری شکل گرفته که آمادگی سپردن نظارت بر آنها به تشکلها وجود دارد.
نوری با اشاره به اینکه برگزاری نمایشگاه یک حلقه از زنجیره بازاریابی است، ادامه داد: حضور در نمایشگاه داخلی و خارجی و تبادل هیاتهای تجاری یک بسته است که تشکلها باید اجرای همه بخشهای آن را بر عهده بگیرند.
همچنین مرتضی دیلمان از شرکت نمایشگاههای بینالمللی نیز با بیان اینکه میزان دریافتی شرکت نمایشگاهها بر اساس مصوبات موجود تعیین میشود، افزود: باید در مورد این دریافتیها شفافسازی صورت گیرد. ضمن آنکه ما تلاش کردهایم تدوین تقویم نمایشگاهی را از انحصار خارج کنیم و تشکلهای بخش خصوصی در زمان تدوین این تقویم در کمیته مربوطه حضور مییابند.
مخالفت با خصوصیسازی شرکت نمایشگاهها
در ادامه رئیس سازمان توسعه تجارت ایران به این نکته اشاره کرد که استراتژی این سازمان این است که اگر اتحادیهای در برگزاری نمایشگاهی به طور شایسته ظاهر شده، برگزاری نمایشگاهها به آن واگذار شده است. ضمن آنکه گاه میان تشکلهای موازی برای برگزاری نمایشگاه اختلاف به وجود میآید.
حمید زادبوم با بیان اینکه تصمیمگیری برای واگذاری برگزاری نمایشگاه به اتحادیه یا مجریان برایمان دشوار است، از اتاق تهران خواست که در این زمینه به سازمان کمک کند. زادبوم در ادامه با اشاره به اینکه خصوصیسازی شرکت نمایشگاهها نتایج مثبتی حاصل نخواهد کرد، افزود: وزیر صنعت،معدن و تجارت طی نامهای به مسئولان ذیربط درخواست خروج این شرکت از فهرست شرکتهای قابل واگذاری را مطرح کرده؛ چرا که این شرکت در شرایط کنونی، کمک حال دولت است؛ گذشته از این، در کشور ۳۲ سایت نمایشگاهی وجود دارد اما گویی توجهها صرفا به این سایت نمایشگاهی معطوف شده است.
رییس سازمان توسعه تجارت پیشنهاد کرد که برای حل مسایل مطرح شده، جلسه ای با حضور مجریان و تشکلها برگزار شود. او با اشاره به اینکه به دلیل شرایط پیش آمده، علاوه بر کاهش استقبال از نمایشگاههای خارجی، حضور شرکتهای خارجی در ایران نیز کاهش یافته است، ادامه داد: حضور در نمایشگاه واردات چین برای ما بسیار حائز اهمیت است. بر این اساس لازم است، یک کمیته سیاستگذاری با عضویت اتاق تهران، شرکت نمایشگاهها و سازمان توسعه تجارت ایجاد شود.
- محمد شجاعی
- کد خبر 15814
- بدون نظر
- پرینت